Reformatorisch Dagblad, 29 januari 2005

 

Crooswijk wordt sloopwijk 

De sloopkogel hangt als het zwaard van Damocles boven de vooroorlogse Rotterdamse wijk Nieuw Crooswijk. De verpauperde buurt moet weer aantrekkelijk worden, vindt het college van B en W. Als het aan het college ligt ruimen straks zo’n 1800 van de 2100 voornamelijk sociale huurwoningen het veld. Er komen duurdere huur- en koop­woningen voor terug. Een deel van de bewoners verzet zich met hand en tand tegen de sloopplannen. Maar de wijk­vernieuwing krijgt ook bijval: “Het is hier een getto geworden. Wij wonen hier zo ongeveer in het buitenland.” 

Bert Monster 

De straten van het Crooswijkse Wandeloordgebied ogen rustig, maar somber. Vieze stoep­tegels en grauwe muren. Werknemers van de gemeentelijke reinigingsdienst zijn met een hogedrukspuit in de weer om de stoep wat op te knappen. Twee gesluierde vrouwen keren met een boodschappentas huiswaarts. Verderop staan wat allochtone jongeren ‑ hun hoofd diep in een capuchon verborgen ‑ met elkaar te praten. Op talrijke lantaarnpalen, ramen en verkeersborden zijn biljetten geplakt met prikkelende teksten die op grappige dan wel cynische wijze de sloopplannen onder vuur nemen.
      Pique (43), werkloos, geboren in Suriname, woont drie jaar in het Wandeloordgebied, het noordwestelijk deel van Nieuw Crooswijk. “Alles hier is verpauperd. Het woningbedrijf heeft renovatie al jarenlang achterwege gelaten. Er is echter best nog iets moois van deze wijk te maken zonder direct alles te slopen.” 

Samenhang

De Federatie Bewonerscomités Nieuw Crooswijk is het daarmee eens. “Slopen waar nodig, renovatie waar mogelijk, is ons motto”, aldus secretaris drs.ir. W.F. de Kovel. De belangen­groep vertegenwoordigt zeven bewonersverbanden. De federatie noemt het terecht dat woningen die bouwvallig zijn, worden gesloopt. Volgens de bewonerscomités verkeert het leeuwen­deel van de huizen echter in prima staat. “De huidige woningen moeten plaatsmaken voor grotendeels middeldure en dure koopwoningen die de meeste van de Crooswijkse bewoners niet kunnen betalen. Families die soms al generaties lang in Nieuw Crooswijk wonen, zijn hierdoor straks gedwongen hun vertrouwde wijk te verlaten. De sterke sociale samenhang van de wijk wordt daarmee ook gesloopt.” 
      In Nieuw Crooswijk zijn sinds enkele jaren plannen voor een grootscheepse her­structu­rering. Die is om meerdere redenen noodzakelijk, vindt de gemeente. Veel woningen zijn klein en verkeren bouw­technisch in slechte staat. Het woonbestand is met voornamelijk huur­woningen nogal eenzijdig. Bovendien zijn veel straten smal en is er weinig groen in de wijk. Woensdag boog de commissie zich over de collegeplannen. Het bewonerscomité FBNC vroeg om uitstel van de definitieve besluitvorming door de gemeenteraad, aanstaande donder­dag. Alleen de VVD is tot nu toe voor. Alle andere partijen laten hun beslissing af­hangen van nog te voeren overleg in hun fractie.
      Volgens het Masterplan van de Ontwikkelingscombinatie Nieuw Crooswijk gaan tussen 2006 en 2016 zo’n 1800 van de 2100 huizen tegen de vlakte. In het plan werken het Woning­bedrijf Rotterdam (WBR), Proper-Stok Woningen en ERA Bouw samen.
      Van de sociale woningen blijven er 272 staan en worden er 428 nieuw gebouwd. Na de herstructurering zijn er dus nog 700 sociale huurwoningen. De overige huizen die in de wijk terugkomen, vallen in de categorie middelduur en duur. De huurders van WBR -eigenaar van zo’n 93 procent van het woningenbestand in het gebied- die op 1januari 2001 een huur­contract hadden in Nieuw Crooswijk en nog steeds in aanmerking komen voor een sociale woning, krijgen een terugkeergarantie. De grootschalige wijkvernieuwing zou in 2006 moeten beginnen met de bouw van zestig sociale huurwoningen voor oudere Nieuw Crooswijkers.
      Nieuwe huurwoning of niet, de 67-jarige A.G. de Rooy-Vogel wil haar huis niet uit. “Ik woon hier al zo’n 45 jaar”, zegt De Rooy. “Zoiets als dit krijg ik nooit meer terug.” De weduwe woont aan de Crooswijksebocht, een verkeersluwe zijstraat langs De Rotte. Aan de rivieroever ondernemen krijsende meeuwen een poging om een visje te verschalken. Zo’n vijftien jaar geleden liet de geboren Crooswijkse op eigen kosten haar huis renoveren. Daar­mee hield ze de huur -nog geen 250 euro- laag. Ze is bang dat ze een veel hogere huurprijs niet kan betalen. “Ik zie me al naar Charlois gaan, echt niet”, klinkt het in onvervalst Rotter­dams.
      Hamadi Lamkadmi (54), geboren in Marokko, is al 35 jaar in Nederland. Hij woont sinds veertien jaar in een huurwoning aan de Crooswijksebocht. “Ik ben een Crooswijker”, stelt hij. “Slopen vind ik niet goed, ik ben bang dat ik straks de huur niet kan opbrengen.”
      Niet alle bewoners van Nieuw Crooswijk zijn tegen de grootschalige aanpak van hun wijk. De dames Stolk en Oudehuizen, “echte Crooswijkers”, zien veel heil in de herstructu­rering. “Langzaamaan is de wijk een getto geworden. Wij wonen hier zo ongeveer in het buitenland”, vindt Stolk. “Ik heb schoon genoeg van de rottigheid die een paar allochtonen jongeren bij mij in de buurt veroorzaken. Van mij mag de gemeente alles slopen, als ik er maar iets moois voor terugkrijg. Ik wil graag een seniorenwoning, omdat ik hartpatiënt ben.” Oude­huizen is het met haar eens. “Crooswijk is niet meer het Crooswijk van vroeger.” 

Varken

Met dat laatste kan S. Buurveld (65) volledig instemmen. De diaken van de gereformeerde gemeente in Rotterdam-Centrum woont met zijn vrouw nog steeds in het Schutterskwartier in het huis waarin hij is geboren. Als de plannen voor Nieuw Crooswijk doorgaan, moet hij in 2012 weg. Terugkijkend heeft hij de wijk ten nadele zien veranderen. “Nieuw Crooswijk is verloederd. Vroeger was het hier gezellig er rustig. In de loop der jaren zijn er enorm veel buiten­landers komen wonen. De straten en de woningen zijn verpauperd, maar niet alleen door de aanwezigheid van allochtonen. Ik zie ook huizen van autochtonen waar het een grote bende is. Als ik zo hier en daar eens naar binnen kijk: vreselijk. Ik zou er nog geen varken in willen stoppen.”
      Volgens Buurveld is het Woningbedrijf Rotterdam medeschuldig aan de verloedering. “Het WBR heeft jarenlang slecht onderhoud gepleegd en daarmee de aanstaande sloop min of meer in de hand gewerkt.” Buurveld vindt de sloop van het merendeel van de woningen terecht. “Dan denk ik vooral aan het Wandel­oord­gebied. Echter, sommige huizen zijn nog prima in orde. Ik vraag me af waarom die tegen de vlakte moeten. Met mijn eigen woning is niks mis. En de huizen aan de Rusthoflaan zijn ook nog goed. Die zijn in 1993 compleet gerenoveerd.”
      Het woningbedrijf is het niet met Buurveld eens dat het zelf de sloop van woningen in de hand heeft gewerkt door onderhoud aan de huizen achterwege te laten. Een woordvoerster stelt dat het WBR wel degelijk onderhoud heeft gepleegd. “Ook in de jaren van de herstructu­rering zullen we 1 miljoen euro per jaar besteden aan onderhoud, het oplossen van klachten en leefbaarheid.” 

Terugkeergarantie

CDA-wethouder L. Bolsius kan zich alle emoties van bewoners goed voorstellen. “Maar het doel van de plannen is de wijk te verbeteren. Dat red je niet alleen met  renovatie. Het hele aanzien moet beter door ook groene ruimten te scheppen, bredere wegen aan te leggen en de vele parkeerplaatsen uit het straatbeeld halen. Dan kan het nodig zijn om woningen die nog in een redelijke staat verkeren, te slopen. Met een halfslachtige aanpak komen we er niet.”  

Maar er zijn huizen die nog in 1993 uitgebreid zijn opgeknapt.

“De hele herstructurering gaat tien tot vijftien jaar duren. Renovaties van 1993 zijn dan weer ruim twintig jaar achter de rug.”  

Waar moeten mensen die hun huis uit moeten naartoe?

“Zij gaan tijdelijk naar een andere plek in de stad en krijgen bovendien een verhuis­vergoeding. Mensen die voor 1 januari 2001 al een huurcontract hadden lopen bij het woning­bedrijf, krijgen een terugkeergarantie. Bewoners die pas na die datum in Crooswijk zijn komen wonen, krijgen van de gemeente vervangende woonruimte aangeboden elders in de stad.” 

Bewoners zijn bang dat ze bij terugkeer de huur niet kunnen opbrengen.

“Het prijsverschil voor een huurwoning zal slechts enkele tientallen euro’s zijn, terwijl ze een veel betere woning terugkrijgen. Betere isolatie drukt de energienota. Bovenen dien komen de meesten, nog in aanmerking voor huursubsidie.”
      Wethouder Bolsius lijkt zeker van zijn zaak. Bewoner Buurveld heeft er echter een hard hoofd dat de gemeente Rotterdam haar doel bereikt. “Als de mentaliteit van de mensen niet verandert, wordt het niks. Chipszakjes, lege bierblikjes, papier: alles wordt gewoon op straat gegooid. Met de komst van hogere inkomensgroepen naar de wijk is dat probleem niet opgelost, vrees ik. Dat zijn vaak tweeverdieners, weinig thuis en weinig tijd. Alles moet bij hen vlug-vlug. En als je in een mooie plaats als Krimpen of Capelle woont, waarom zou je dan weer terug willen naar Rotterdam? Misschien ben ik een zwartkijker, maar soms vraag ik mij af of het ooit nog goed komt. De mentaliteit is zoek.