De voor- en tegenstanders van nieuw Nieuw Crooswijk, dat is Yin versus Yang, arm versus rijk, oud versus nieuw, links versus links, rechts versus rechts en verder alles door elkaar. Zelden hebben herstructureringsplannen voor zo veel emotie en verwarring gezorgd. Maar zelden waren ze ook zo ingrijpend.

Van de huidige 2100 woningen in de Rotterdamse arbeiderswijk gaat ruim 85 procent de komende jaren tegen de vlakte; dat is relatief gezien een ingrijpender renovatie dan zelfs Hoogvliet heeft ondergaan.

De transformatie van Nieuw Crooswijk is waarschijnlijk de meest spectaculaire van de 56 herstructureringsprojecten in 26 (middel)grote steden die de komende jaren met rijksgeld worden uitgevoerd. Meer dan een miljoen mensen zullen ruim een half miljoen huizen uit moeten.

Opvallend detail van het Rotterdamse plan is dat onverbloemd is gekozen voor een andere samenstelling van de wijk. Lees: meer mensen met geld.

Nu bestaat ongeveer 95 procent van het woningaanbod uit sociale huurwoningen, met een gemiddelde maandhuur van nog geen 300 euro. Dat aantal wordt straks teruggebracht tot eenderde, krap zevenhonderd woningen, waarbij de laagste huren beginnen rond 450 euro. De rest wordt middelduur en duur.

Voor die bemiddelde nieuwkomers zijn er verlokkingen genoeg; Nieuw Crooswijk ligt pal naast de uitvalswegen, het Kralingse Bos en de feeërieke rivier De Rotte. Alleen de ruime huizen ontbreken nog, aan brede lanen in een kindvriendelijke wijk.

Met de huidige wijk is niks te doen, vindt de gemeente. De straten zijn te smal en te donker, de huizen klein en slecht, de buurt te 'stenig' en er is geen groen. Het moet dus ingrijpend anders.

Adriaan Geuze van architectenbureau West 8 heeft een ambitieus masterplan bedacht. Vier blokken blijven staan, verder gaan alle straten aan weerszijden van de Paradijslaan plat.

Typisch een mannenplan, vindt de Crooswijkse kunstenares Jeanne van Heeswijk, waarin 'de lijn tussen kennis en intuïtie is doorgeknipt'. Veel te veel Yang, dus. Daar heeft ze haar 'mistressplan' tegenover gezet. Aandacht voor sociale structuren, cohesie, de zachte kanten van een samenleving, wil ze. Yin dus.

Van Heeswijk is bezig met een project waarin ze onder meer 'de verhalen van de wijk' in kaart brengt. 'In feite', valt te lezen op het Rabobank Woonportaal, 'begeleidt Jeanne van Heeswijk het rouwproces dat de bewoners moeten doormaken.'

De SP spreekt van 'een megalomaan sloopplan'. Manuel Kneepkens van de Stadspartij noemt het 'de grootste kaalslag sinds de Tweede Wereldoorlog'. De gemeenteraad vond het niet leuk impliciet op een lijn te worden gezet met de Luftwaffe.

Diezelfde Kneepkens verklaarde woensdagmiddag de 'gemeente Nieuw Crooswijk' onafhankelijk en liet zich tot waarnemend burgemeester bombarderen. Opvallend was het gezelschap dat voor hem stond te applaudisseren. Een vreemder coalitie is zelden gesloten; aanhangers van Leefbaar Kralingen-Crooswijk bijvoorbeeld, broederlijk naast PvdA-kopstuk Els Kuijper en het afgescheiden Leefbaar-raadslid Joop van Heijgen.

Die laatste verhaalde geroerd van hele families, 'met een omaatje van tachtig', die nog in de wijk wonen. 'En dat gaat dan een pannetje soep brengen, zo gaat dat hier.'

Die gemeenschap gaat helemaal kapot, voorspelt Van Heijgen. 'Als ze moeten verkassen, is oma binnen een halfjaar dood en de andere familieleden kunnen elkaar ansichtkaarten sturen, van Rotterdam-West naar Capelle.'

Van Heijgen heeft geen goed woord over voor zijn oude partij, Leefbaar Rotterdam. Die beleggen volgende week een bijeenkomst in de wijk om de zegeningen van sloop onder de aandacht te brengen.