Een vernieuwde stadswijk voor gezinnen

Door Herman Moscoviter

 

De meest opvallende karakteristiek van het nieuwe Nieuw Crooswijk is: dit wordt een wijk in de stad voor ouders mét jonge kinderen. Zo kan de bedoeling van de herstructurering van Nieuw Crooswijk beschreven worden. In fases zal een vernieuwingsgolf over deze wijk spoelen.

Die renovatie- en reparatie-aanpak is een antwoord op alle nieuwbouw buiten de stad in de zogeheten VINEX-wijken, omdat de middengroepen met hun kinderen daarheen vluchten. Omdat ze menen dat de stad onvoldoende heeft te bieden aan speelruimte, witte scholen, eigentijdse woningen, enz., ofwel uit angst voor verloedering en criminaliteit.

De voorgestelde aanpak van Nieuw Crooswijk is van buitengewone omvang. Van de 2.100 woningen worden er 1.850 gesloopt en zal een ongeveer even groot aantal teruggebouwd worden. Het groen zal zoveel mogelijk gespaard blijven. Een opgave die van nu tot en met 2016 loopt. Het tempo van verhuizen van huurders, eigenaren en winkeliers bepaalt de snelheid van de herstructurering.

Nieuw Crooswijk is het gebied tussen de groene longen van de algemene en RK begraafplaats, grenzend aan de Nieuwe Crooswijkseweg en de Boezemlaan. De bewoners van deze wijk hebben per definitie ontspanningsruimten op loopafstand. De twee begraafplaatsen en het Kralingse Bos en de Plas. Maar wie door de wijk loopt ziet een verouderde, versleten wijk. Veel huizen zijn onwaarschijnlijk klein, slecht geïsoleerd en gehorig.

Al enkele jaren worden gesprekken gevoerd met bewoners door het Woningbedrijf Rotterdam, de gemeente, de deelgemeente, de projectontwikkelaars ERA-bouw en Proper-Stok en stedenbouwer bureau West 8. Dat overleg resulteerde in een bewonersvisie, een structuurvisie, een masterplan en een bouwplan. Het zijn begrippen voor rapporten waarin wensen, eisen en (politieke) afspraken tussen alle partijen zijn vastgelegd en in plaatjes verbeeld.

Het hele proces is daarom bijzonder omdat niet alleen de huurders, eigenaren, winkeliers en kunstenaars aan tafel zitten, maar ook de drie directeuren van WBR (Frans Erkens), Proper-Stok (Peter van der Gugten) en Era-Bouw (Ko Blok). Wat betekent dat vaak beslissingen ter plekke worden genomen. Lef en leiderschap, heet dat. Het wil zeggen dat de snelheid van de aanpak wordt opgeschroefd. Ko Blok: ,,Een hoogtepunt in mijn toch al niet saaie carrière.'' Het merendeel van de mensen is enthousiast over het geboden perspectief. Een aantal zegt nu: ,,Dit had al twintig jaar geleden moeten gebeuren. Dan was het hier niet zo lang pappen en nathouden geweest.''

 

Harde afspraken

Met die bewoners is er een leefbaarheidprogramma. Erin staan afspraken over het onderhoud van te slopen huizen. Dat lijkt overbodig, maar het betekent dat mensen die blijven tot de ontruiming niet in een steeds verder verloederende omgeving komen te wonen. Goed beheer blijft een dagelijkse zorg. Waar de taart verbrand is, strooit men de meeste suiker.

Om iets aan te geven wat een vertegenwoordiging van de huurders met de corporatie (WBR) heeft afgesproken: mensen die op 1 januari 2001 een huurcontract hadden krijgen terugkeergarantie; er zijn realistische verhuisvergoedingen; er wordt geen dubbele huur betaald bij tijdelijk betrekken van een wisselwoning; voor sloopwoningen geldt volgend jaar een huurverhoging gelijk aan de inflatiecorrectie; enz. Het wil zoveel zeggen dat gestreefd wordt de huidige bewoners in de wijk te behouden. Het vraagt om voldoende sociale huurwoningen. Maar er komt ook een oplossing door veel in Maatschappelijk Verantwoord Eigendom te bouwen. Met huiseigenaren (vijf procent in de hele wijk) en ondernemers in deze wijk wordt afzonderlijk gesproken over hun mogelijkheden.

Wie naar de stedenbouwkundige opzet van deze herstructurering kijkt, ziet veel veranderen. Waar ooit een onduidelijke verkaveling was met zestien bouwblokken, komt nu een logischer en overzichtelijker opbouw met dertien blokken. Dat betekent ook grotere binnenterreinen. Ze staan gegroepeerd rond het wegenkruis Paradijslaan-Rusthoflaan. In de bouwblokken zijn omsloten binnengebieden, niet alleen met particuliere tuinen, maar ook met voor iedereen toegankelijk groen, waar de kleinste kinderen beschermd kunnen spelen. Alle straten zijn verbreed om meer ruimte en groen in de wijk te introduceren en ook daar speelplekken voor de kinderen te maken. Er komen royale stoepen. De auto's van de bewoners worden onder de bouwblokken geparkeerd opdat de gewonnen ruimte niet verloren gaat. In de straten zal slechts beperkt parkeerruimte zijn.

In het hart van de wijk aan het nieuwe Paradijsplein staat een basisschool met de rug tegen de muur van het RK kerkhof. Als wederdienst voor deze 'grensbebouwing' wordt het graf van de familie Jamin opgeknapt.

Wat betreft de architectuur is gekozen voor het beeld van een verticale geleding met een grote variatie aan gevels. Die differentiatie zal ook tot uitdrukking komen in de mix van koop-, huur-, en huurkoopwoningen.

Ik schreef: deze herstructurering is in feite een antwoord op alle zogeheten VINEX-wijken aan de randen van de steden. Dat is het interessante en verleidelijke van het stedenbouwkundige plan van West 8. Hier is ontworpen vanuit de gedachtewereld van gezinnen. Hier hebben mensen over nagedacht die zelf (jonge) kinderen hebben, de stad als bouwlocatie het voordeel van de twijfel gunnen, weten dat een mooi huis alleen maar waardevol is als ruimte, groen, onderwijs, recreatie-op- loopafstand, dichtbij parkeren en alle dagelijkse voorzieningen op bereikbare afstand zijn te vinden.

Een gezinswijk die de vlucht van middengroepen moet voorkomen. Net als bijvoorbeeld ooit in Zuidwijk, dankzij de nieuwbouw van De Horsten, lukte.

 

 

Federatie Bewonerscomités Nieuw Crooswijk