Het andere verhaal over Nieuw Crooswijk

C.C.M. Feijen en J. Locht

Federatie Bewonerscomités Nieuw Crooswijk FBNC

 

Aanbevelingen van de FBNC

o     Renoveer de slechte woningen in bouwkundig goede panden:
De voortreffelijk uitgevoerde hoogniveau-renovaties ‑ zoals die van het Klein Trape­zium, het Groot Trapezium en de Croos­wijkse­bocht ‑ bewijzen dat het WBR alleszins in staat is tot het realiseren van derge­lijke complexe projecten. Hierdoor zullen deze woningen ook aantrekkelijk worden voor mensen met hogere inkomens.

o     Verkoop bestaande woningen aan de bewoners:
Dit kan zowel gerenoveerde woningen betreffen als niet-gerenoveerde woningen die dan door de nieuwe eigenaar moeten worden gerenoveerd. Dit is aantoonbaar minder kostbaar dan sloop en nieuwbouw en daardoor ook bereik­baar voor mensen die graag in de wijk wonen.

o     Verbeter de buitenruimte:
Alleen al het repareren van verzakte straten zal de wijk enorm goed doen.

o     Ga zorgvuldig om met sociale structuren:
Bewoners onderhouden relaties met elkaar en met hun buurt en willen zich niet als ‘woon­vee’ naar elders laten verplaatsen. Benut het nu aanwezige sociaal kapitaal. Sociale structuren zijn immers zo gemakkelijk vernield, maar zo moeilijk weer opgebouwd: “Alles van waarde is weerloos”.[1]

o     Stimuleer de instandhouding van de buurtwinkels:
Buurtwinkels spelen een belangrijke rol in de instandhouding van de sociale cohesie.

Kortom:
Behoudt de goede elementen van het Masterplan Nieuw Crooswijk en elimineer de slechte ervan. Nieuw Crooswijk zal dan weer een wijk worden met een bescheiden maar niettemin onmiskenbare allure.
Nieuw Crooswijk en haar bewoners zijn het waard !

 
1. Nieuw Crooswijk nu

o     Nieuw Crooswijk is een bijzonder gunstig gelegen woonwijk: zowel dicht bij het stads­centrum als bij de uitvals­wegen en tegelijkertijd ook dicht bij het Kralingse Bos en het landelijke gebied langs de Rotte.

o     De wijk heeft brede lanen met majestueuze bomen en twee prachtige begraaf­plaatsen.

o     Vrijwel alle woningen in de wijk zijn huurwoningen met een betaalbare huur.

o     Tal van beeldende kunstenaars hebben hier een betaalbaar atelier en/of een betaalbare woning.

o     De Nieuw Crooswijkers blijken graag in hun wijk te wonen: 53% woont er langer dan 10 jaar en 76% verklaart hier te willen blijven wonen.

o     In de wijk wonen de verschillende culturen in goede harmonie samen.

o     Er is een ‘sociaal kapitaal’: velen kunnen rekenen op mantelzorg door buren, familie en vrienden.

o     Minstens de helft van de panden zijn bouwkundig in prima staat. Verscheidene straten werden in de jaren ’20 van de vorige eeuw dan ook wel­bewust gebouwd voor ‘midden­standers’.

o     Enkele wooncomplexen blijken ontworpen door befaamde architecten, zoals Granpré Molière [2] en De Roos & Overeijnder [3] en hebben daardoor een grote culturele waarde. Van derge­lijke panden heeft Rotterdam er jammer genoeg slechts enkele sinds het bom­bar­de­ment in mei 1940.

o     Een groot deel van de woningen verkeert in prima staat. Met name de woningen die een ‘grote beurt’ of een hoogniveau-renovatie hebben ondergaan. Deze ingrepen werden indertijd uitsluitend uitgevoerd als de panden (casco’s) nog een resterende levens­duur zouden hebben van tenminste 40 jaar.

o     Er zijn veel kleine winkels voor de dagelijkse boodschappen en die dragen in belang­rijke mate bij aan de sociale cohesie. Ze zijn boven­dien onmisbaar voor mensen die oud of niet goed ter been zijn.

o     Er is een mooie grote speeltuin en daarnaast zijn er tal van kleine speel­gelegen­heden op de binnen­terreinen van woon­blokken.

o     Er is een uitstekende sport­accommodatie in het Sportcentrum Het Schuttersveld.

 

2. Kritiek op de procedure

o     De inspraakrondes en enquêtes zijn ongetwijfeld door het WBR met goede bedoelingen opgestart. Veel bewoners hebben desondanks het gevoel dat er bij het WBR toch niet de attitude ont­staan om serieus rekening te houden met de wensen en suggesties van de bewoners. Het overleg met de bewoners van Nieuw Crooswijk lijkt dan ook voor­name­lijk gericht te zijn geweest om greep te krijgen op de te verwachten weerstand en op een vorm van ‘rouw­begeleiding’.

o     Het ‘Sociaal Statuut’, hoe integer ongetwijfeld ook bedoeld, is ondertekend door twee wijk­genoten zonder enig democratisch mandaat van de bewoners.

o     Er is bij het WBR merkbaar een attitude ontstaan om het eigen plan te ‘vermarkten’.

o     De toezegging van het WBR aan Proper-Stok Woningen ‑ herhaaldelijk publiekelijk verwoord door drs. F.M. Erkens, bestuursvoorzitter van het WBR ‑ dat de niet-verkoop­bare van de nieuw gebouwde woningen door het WBR gekocht zullen worden, is maat­schap­pe­lijk onaanvaard­baar: Proper-Stok is hierdoor gegarandeerd van de eventuele winst, terwijl het mogelijke verlies voor rekening van het WBR zal komen.

o     Voor de allochtonen in de wijk is de vereiste informatie nagenoeg ontoe­gan­ke­lijk gebleken. Het WBR heeft zelfs geen serieuze poging ondernomen om deze wijkgenoten adequaat voor te lichten.

 

3. Kritiek op het Masterplan

o     De beschrijving van de huidige toestand in Nieuw Crooswijk door het WBR [4]

 De straten zijn smal en donker, de vooroorlogse huizen van rond de jaren ’20 klein (zo’n 60 m²), tochtig en gehorig en sommige funderingen zijn zo slecht dat zelfs de gevels scheef lopen.

is pertinent onjuist, aangezien zij geldt voor slechts een deel van de wijk.

o     Valse argumenten worden aangevoerd om Nieuw Crooswijk aan te pakken: veel sociale problemen spelen namelijk juist niet in Nieuw Crooswijk, maar in een ander deel van Crooswijk.

o     De ‘terugkeergarantie’ geldt de jure weliswaar voor alle bewoners, althans voor zover zij vóór 1 januari 2001 in de wijk woonden, maar geldt de facto slechts voor een klein gedeelte van hen. Voor velen zullen de nieuwe huren onbetaal­baar blijken. Zij die wel terugkeren, zullen daar­door slechts een klein deel van hun vroegere wijk­genoten terug­vinden.

o     Bij de berekening van de betaal­baar­heid van de nieuwe huren wordt geen rekening gehouden met de te verwachten verlaging of wellicht zelfs op termijn afschaffing van de huursubsidie.

o     Een inbreng van de bewoners in het vormgeven van hun eigen woon­omgeving wordt buiten beschouwing gelaten in het maken van de plannen.

o     De doelstelling van de gemeente om sociale cohesie te bevorderen wordt door deze plannen tegengewerkt. Uit diverse rapporten blijkt dat het minstens 10 jaar duurt voordat er weer sprake kan zijn van een redelijk goede sociale cohesie. Door een dergelijk rigoureus plan als het Masterplan Nieuw Crooswijk zal het wellicht minstens 25 jaar duren voordat de sociale cohesie het huidige niveau weer zal hebben bereikt.

o     Aan de doelstelling van het gemeentebestuur van Rotterdam om meer hogere inkomens de stad in te halen en de zogenaamde kansarmen te weren wordt door dit Masterplan voorbij gegaan. Door het verwijderen van lage inkomens uit de stad ontstaat er een verruiming van het begrip kansarm.

o     Het gemeentebestuur van Rotterdam en het OCNC handelen niet naar de aanbevelingen van het Ministerie van VROM en het NIZW.[5]

o     Voor kleine winkels is in het Masterplan geen plaats ingeruimd. 

4. Goede punten van het Masterplan

o     De bouw van de ‘Brede School’ op een markant punt in de wijk.

o     Het verruimen van de parkeer­mogelijkheden.

o     Het slopen en vervangen van echt slechte panden en wellicht zelfs straten.

o     Meer diversiteit in woningen, zowel qua type als prijsklasse.

o     Het beter benutten van de aanwezige kwaliteiten van de wijk.

o     Ruimte voor bedrijvigheid in de straten.

o     De intentie om de kracht van het sociale netwerk te koesteren en te versterken.

o     Het kindvriendelijker maken van de straten door auto's uit het directe straatbeeld te halen.

 

5. Sinds de opstelling van het Masterplan Nieuw Crooswijk zijn veel zaken veranderd

o     De woningnood bij de lagere inkomensgroepen is enorm toegenomen. De wachttijd bedraagt nu al minstens 8 jaar. Indien het huidige Masterplan zal worden uitgevoerd, zal de woning­nood in deze groep alleen maar toenemen en de wachttijd dus langer worden. In diverse artikelen wordt door gezaghebbende deskundigen gewaarschuwd dat hier­door mensen in de armen van ‘huisjesmelkers’ worden gedreven.

o     Het verkopen van huizen in de middeldure en duurdere prijsklasse verloopt, naar is gebleken, al geruime tijd uiterst moeizaam. Bij diverse vergelijkbare projecten blijkt dat een aanzienlijk deel van de (middel)dure woningen niet kan worden verkocht.[6]

o     De ministeries van VROM en VWS sturen sinds 2003 aan met het “Kennisprogramma sociaal­fysieke wijkaanpak”. Dit programma is opgezet met als doel de samenhang tussen sociaal en fysiek beleid bij herstructurering te versterken. Het Masterplan zou moeten worden aangepast aan deze richtlijnen.

o     De huursubsidie zal naar alle waarschijnlijkheid in de toekomst drastisch worden verlaagd of wellicht zelfs afgeschaft.

o     De woningen kunnen straks volgens de marktwaarde verhuurd worden. Gezien de krapte op de woningmarkt, zal de verhuurprijs stijgen waardoor deze weer alleen bereikbaar worden voor de meer kapitaalkrachtigen.

o     Er dreigt een groep van ‘sloopnomaden’ te ontstaan: mensen die steeds weer opnieuw zullen moeten verhuizen, telkens naar een andere goedkope wijk die vervolgens na een aantal jaren ook zal worden geherstructureerd/ gerenoveerd.