Gelderlander, 8 februari 2005

Auteur: Daniel Schildkamp

Bouwprojecten lopen steeds vaker tegen grenzen aan

De schrik zit er goed in bij de bestuurders in Nederland. Het ene na het andere bouwproject, variërend van snelwegen tot industrieterreinen, wordt verboden omdat het de natuur aantast of het milieu er onder lijdt. Dat zal veel vaker voorkomen in de toekomst als er niets verandert, roepen de deskundigen in koor.
De bestuurders hoeven echter niet te wanhopen, meent Mirjam de Rijk, directeur van Natuur en Milieu. “Er kan nog van alles in Nederland, maar bestuurders moeten wel met de juiste argumenten aankomen. De Raad van State is inhoudelijker gaan toetsen.”

Gesneuveld
Onlangs sneuvelde industrieterrein de Tweede Maasvlakte op grond van milieu- en natuurregels (voorlopig) bij de Raad van State. Eerder werd de bouw van nieuwe woningen in de wijk IJburg bij het IJmeer in Amsterdam opgeschort. Verkeer en Waterstaat haalde een bloedneus met de aanleg van spitsstroken, de gemeente Hendrik Ido Ambacht zag de bouw van een industrieterrein geblokkeerd worden, omdat het verkeer van en naar de bedrijven de luchtkwaliteit aan zou tasten. De Zuiderzeelijn, de snelle treinverbinding tussen Groningen en Amsterdam, lijkt alleen op papier te blijven bestaan. Als het parlement er al toestemming voor geeft, komt er zeker een lawine aan bezwaarschriften omdat de lijn door het open landschap gaat.

Kritische blik terecht
Natuur en Milieu is tevreden met de recente uitspraken van de bestuursrechter. “Nederland is een dichtbevolkt land, dus moeten we zuinig zijn op de ruimte die we hebben. Het is dan ook terecht dat er kritisch gekeken wordt naar projecten die ruimte vreten, zoals de Tweede Maasvlakte. Er staat nog zoveel leeg, laten ze dat eerst maar eens gebruiken. Nut en noodzaak van nieuwe projecten moet veel beter worden aangetoond.”

Nationaal belang
Dat is nog een heel probleem denkt Wim Derksen, directeur van het Ruimtelijk Planbureau, het nationale kennisinstituut voor de openbare ruimte. “Mensen zijn alleen mee te krijgen als ze iets als een nationaal belang zien. De plannen voor de Deltawerken lagen er ook al lang, maar pas na de watersnoodramp in 1953 werden ze uitgevoerd. In 1995 zag je het met de dijkverzwaringen bij de grote rivieren. De plannen lagen er, maar pas na twee natte winters konden ze worden uitgevoerd.”

Niet inspirerend
Hoe hard de Rotterdamse havenlobby en minister Peijs van Verkeer en Waterstaat ook roepen dat de Tweede Maasvlakte van nationaal belang is, de burger wil 'm niet. “De minister brengt het niet inspirerend genoeg. Als je het goed verkoopt, is de indiener van een bezwaarschrift een sukkel. Nu is het de held die de natuur redt”, schetst Derksen.

Neprom
Van dat soort helden kunnen ze bij de Neprom, de organisatie van projectontwikkelaars, ook meepraten. Menig bouwproject werd al stilgelegd, omdat een zeldzaam diertje op de bouwplaats bleek te leven. Toch heeft Jan Fokkema, directeur van de Neprom, met dit soort mondige burgers en organisaties niet de meeste problemen. Zijn leden lopen ook wel tegen broedende steenuiltjes en parende woelmuizen aan, maar daarover zijn best afspraken te maken met de natuurorganisaties, benadrukt hij.

Europese regels
De bouwers hikken vooral aan tegen Europese regels. “Neem de Europese richtlijn over de luchtkwaliteit. Nederland heeft er mee ingestemd dat al in 2011 aan de strenge normen voor luchtkwaliteit moet worden voldaan. Dat is een groot probleem in een dichtbevolkt land als Nederland. We hebben in het verleden veel nieuwbouwwijken gepland bij de snelwegen. Nu moeten we op diverse locaties, zoals in Ypenburg bij Den Haag, de ontwikkeling stilleggen vanwege de luchtkwaliteit.”

Meer problemen
Derksen voorziet in de toekomst nog meer problemen als de Europese regels naar de letter worden nageleefd. “Het maakt natuurlijk nog wel wat uit, of je in een dunbevolkt land als Polen of een dichtbevolkt land als Nederland woont. Zo'n Vogel- en Habitatrichtlijn, waarbij de overheid gebieden moet aanwijzen, waar vogels een beschermde status hebben, leidt in Nederland tot meer problemen dan in bijvoorbeeld Spanje. De regels zouden per land verschillend moeten worden uitgelegd.”

Ergeren
De Rijk ergert zich aan de manier waarop Europa de schuld krijgt van alle vertragingen. “Die milieuregels wilde iedereen in Europa. Minister Peijs doet alsof al het kwade uit Europa komt, maar wij vinden het met zijn allen belangrijk dat er natuurgebieden in Europa zijn zodat de beestjes kunnen rondhoppen.”

Federatie Bewonerscomités Nieuw Crooswijk